مقدمه
چگونه به موضوع نما در معماري بیندیشیم؟
ضوابط طراحی نمای ساختمان در تهران
ضوابط مذکور بایستی از طراحی نما در مرحله صدور جواز تا اجرای نما و هنگام اخذ پایانکار مورد توجه طراحان، سازندگان و مأموران شهرداری قرار گیرند. این ضوابط که در سه سطح «الزام» ، «توصیه» و «پرهیز» تهیه و تنظیم شده اند به شرح زیراند:
فرم، مصالح، رنگ
1. الزام
– ضرورت استفاده از مصالح مرغوب و مقاوم در برابر فرسایش و آلوده شدن نما
– ضرورت هماهنگی رنگ غالب با رنگ ابنیه مجاور
– ضرورت تأیید طرح و نمای ساختمان های واقع در نبش گذرهای اصلی و پوشاندن درز انقطاع بین دو ساختمان با مصالح متناسب با نما
2. توصیه
– پرهیز از بکارگیری رنگ های متعدد در سطح غالب نما
– استفاده از مصالح قابل شستشو در طبقه همکف به منظور حفظ زیبایی نما
– نمای ابنیه از جنس آجر بندکشی شده
– سیمان به صورت آب ساب یا شسته با آبچکان مناسب
– سنگ یا ترکیبی از این نوع مصالح باشد: مصالح بوم آورد و مقاوم، بهره گیری از ارزش های معماری ایرانی در طراحی نما و اجزای آن
3. پرهیز
– عدم استفاده از نماهای تمام شیشه ای (سطح شیشه خور نما بیشتر از 60 درصد) یا تمام فلزی
– عدم استفاده از رنگ های نا متعارف یا تند در نمای ساختمان
– پرهیز از بکارگیری مصالح متعدد در نمای ساختمان (حداکثر چهار نوع)
– عدم استفاده از فرم های نامتعارف و نا مأنوس ( نظیر مجسمه و …) در طراحی نما
– عدم استفاده از مصالح برنده یا شکننده در طبقات همکف و اول که در معرض تماس با انسان هستند
بام بنا
1. الزام
– ضرورت هماهنگی خط پیشانی ساختمان با ساختمان های همجوار در صورت واجد ارزش بودن
– ضرورت هماهنگی فرم، نما و شکل غالب بام با ویژگی معماری بومی
– ضرورت پیش بینی تدابیری همچون آبچکان برای بام به شکلی که از لغزش آب بر روی نما و ایجاد لکه جلوگیری شود
2. توصیه
– استفاده از پوشش گیاهی در سطح بام ساختمان با رعایت نکات ایمنی و جزئیات اجرایی
– هماهنگی کف سازی بام با ملک های همجوار در صورت ارزشمند بودن کف سازی ملک مجاور
3. پرهیز
– ممنوعیت تعبیه هرگونه عناصر تأسیساتی همچون دودکش در بام به صورتی که از معابر جانبی قابل رویت باشد
– عدم تجاوز پیش آمدگی و تراز بام از ساختمان های همجوار در طبقات یکسان در صورت ارزشمند بودن
پیش آمدگی و بازشوها
1. الزام
– ضرورت طراحی فضای ورودی ساختمان به صورت خوانا و متناسب با سایر ارکان و اجزای نما
– ضرورت پیش بینی تدابیری همچون قرنیز برای کف پنجره ها به نحوی که از لغزش آب بر روی نما و ایجاد لکه جلوگیری شود
2. توصیه
– عقب نشینی ورودی پیاده و ماشین از حد مالکیت به میزان حداقل 1/5 متر
– پیش بینی فضای مورد نیاز جهت خشک کردن البسه در محدوده ای خارج از دید عموم
– هماهنگی خطوط تراز، پیش آمدگی، بازشوها و لبه بالکنی ها با نمای ساختمان مجاور
– هماهنگی ابعاد و اشکال بازشوها با یکدیگر و توجه به بازشوهای موجود در پلاک های همجوار
3. پرهیز
– ممنوعیت ایجاد هرگونه اختلاف سطح (لبه، پله) در سطح پایین نما (تراز زمین)
– ممنوعیت ایجاد هرگونه پیش آمدگی فضای ورودی در معبر عمومی
– پیش آمدگی عناصری همچون لبه پنجره ها، قرنیز و قاب سازی های مجاز در فضای معبر عمومی بیش از 10 سانتی متر
– عدم استفاده از بازشوهای با اشکال هندسی متفاوت ونامأنوس در نما
الحاقات
1. الزام
– ضرورت طراحی، اجرا و نصب تمامی عناصر مربوط به تأسیسات ساختمان اعم از مکانیکی، الکتریکی و نظایر آن در مکان هایی که در معرض دید از معابر عمومی قرار نگیرد
2. توصیه
– استفاده از جاگلی، بام سبز و … در لبه بالکن ها یا در مجاورت پنجره ها به منظور تأمین مطلوبیت بصری در معابر مشروط به رعایت اصول ایمنی و بهداشتی
– هماهنگی شکل تابلوها در نمای تمامی ساختمان ها
3. پرهیز
– ممنوعیت طراحی و اجرای هرگونه تجهیزات تأسیساتی به طور نمایان در نمای اصلی، جانبی و جداره های شهری
– عدم درج هرگونه نوشته بر روی نمای ساختمان مازاد بر آنچه که در نقشه نمای مصوب مجاز بوده است
– ممنوعیت اجرا و نصب تابلو خارج از جایگاه پیش بینی شده در طراحی نمای ساختمان
– عدم استفاده از علائم و نمادهایی که اشاعه دهنده تفکرات خلاف عرف باشد